In een voormalige boerderij in het Gelderse Beesd runnen zorgondernemers Sandra (44) en Tjeerd (47) Korenwinder één van de 118 Thomashuizen, een kleinschalige woonvorm voor volwassenen met een verstandelijke beperking. Ze wonen hier samen met hun zoon Lucas (19), dochter Eva (16) én hun negen huisgenoten. Aan FLOOR vertelden Sandra en Tjeerd hoe het is om als gezin in een Thomashuis te wonen en werken.
Het Thomashuis in Beesd is sinds mei 2022 in handen van Tjeerd en Sandra. Tjeerd werkte eerder als financieel controller, Sandra was verpleegkundige in een ziekenhuis. Een paar jaar geleden begon het te kriebelen om samen iets in de zorg op te zetten. Tjeerd: “Onze dochter Eva heeft het syndroom van Down. We merkten dat we zelf een heel andere visie op de zorg hadden dan de zorg die Eva kreeg. We vonden het te generiek en te weinig afgestemd op de persoonlijke behoeftes. Cliënten moeten zich vaak aanpassen aan de instelling, in plaats van andersom. Dat moet toch anders kunnen, dachten wij. Zo is het eerste idee ontstaan om zelf iets op te starten." Sandra vult aan: “We kwamen, na wat zoekwerk, bij de Thomashuizen terecht en toen werd onze interesse gewekt. De formule geeft zorgondernemers veel vrijheid en sloot qua visie op de zorg het beste bij ons aan.
Er is veel aandacht voor de kwaliteit van zorg, wat wij heel belangrijk vinden. De banden tussen de zorgondernemers van alle Thomashuizen onderling zijn hecht en er wordt regelmatig expertise uitgewisseld. Ook wordt goed ingezet op scholing van het begeleidend team. Na een intensieve periode van nadenken, een selectieprocedure en tenslotte (om)scholing, kregen we vorig jaar de sleutels van ons eigen Thomashuis. Gelukkig lag er al een goede basis, omdat we een bestaand huis konden overnemen. Uiteraard blijft het natuurlijk een grote stap en in het begin was het ook best een beetje spannend. De allereerste nacht lagen we klaarwakker en zeiden tegen elkaar: ‘Nu zijn we verantwoordelijk voor al deze negen huisgenoten.’ Gelukkig wende het snel, vooral het eerste halfjaar was spannend. Toch voelde het tegelijkertijd meteen heel goed.”
Goede keuze
Dat positieve gevoel werd in eerste instantie niet gedeeld door álle gezinsleden. “Onze zoon Lucas was er eerst totaal niet blij mee,” zegt Sandra. “We woonden hiervoor in Woerden en hij moest als tiener natuurlijk zijn sociale leven daar grotendeels achterlaten. Daar was hij in het begin best boos over. Nu is hij echter hartstikke blij dat we hier naartoe zijn verhuisd.
Lucas zit bijna elk vrij moment in de woonkamer van het Thomashuis en is altijd bezig met de huisgenoten. We moeten hem daar af en toe echt wegtrekken,” vertelt Sandra lachend. “Hij wil uiteindelijk ook de zorg in. Dat vinden we natuurlijk superleuk. Ook onze dochter Eva is hier helemaal op haar plek. Ze vindt hier aansluiting bij de negen andere huisgenoten. Voor onze verhuizing zat ze het liefst de hele middag met een laptop op schoot. Nu heeft ze negen ‘broers en zussen’ met wie ze leuke dingen kan doen en van wie ze gezelligheid ervaart.” Tjeerd: “Samen
met de huisgenoten vormen we een groep. Toch zijn we niet hún vader en moeder. Daar zijn we naar hen toe heel duidelijk in. We zeggen altijd: ‘Je hebt zelf een papa of mama. Wij zijn de zorgondernemers.’ Het is belangrijk dat ze dit beseffen.”
Spil
De gezamenlijke woonkamer is de spil van dit Thomashuis. In deze ruimte wordt niet alleen samen gegeten, televisie gekeken of een spelletje gespeeld, maar ook om de beurt gekookt. Aan de muur hangt een bord met wat de pot die avond schaft en wiens beurt het is om het te maken. Sandra vertelt: “Iedere week maak ik een rooster en kijken we met de huisgenoten wie wat wil koken en dan zetten we dat op het weekmenu. De ene dag is het bijvoorbeeld pasta, de andere keer schnitzel met aardappelen en groente. Zij bepalen, wel stimuleren we gezonde keuzes. Nadat ze terug zijn van de dagbesteding, gaan de handen uit de mouwen en beginnen we met hakken en snijden. Onder begeleiding doen ze alles vervolgens zelf. We gebruiken hierbij geen pakjes en zakjes. Op die manier leren we ze om gezond en lekker te koken." De tuin is het verlengstuk van de woonkamer. Hier wordt regelmatig samen gebarbecued. Het is ook het domein van de huiskatten en daarnaast scharrelen er nog wat kippen rond. Sandra: “Dat was een mooi, gezamenlijk project met de huisgenoten. De kippeneieren hebben we namelijk uitgebroed met een machine. Hoe leuk is dat? We rapen nu elke dag verse eitjes.”
Gezinsleven
Naast het woongedeelte voor de huisgenoten, hebben Sandra, Tjeerd en hun kinderen nog een aangrenzend privé woonhuis. “Dit is echt ons eigen domein en dat is ook gewoon nodig om de balans tussen gezinsleven en werk goed te kunnen houden,” zegt Tjeerd. “Het lijntje is natuurlijk heel kort om ‘even’ naar het Thomashuis te gaan. We wonen er tenslotte letterlijk naast. Toch moet je dat voor jezelf en je gezinsleden af en toe goed managen. Als we vrij zijn, zijn we ook echt vrij.” Sandra: “We hebben geleerd daar stellig in te zijn. De wasmachines staan bijvoorbeeld in het Thomashuis. Als ik op mijn vrije avond even de was uit de machine moet halen, duiken de huisgenoten natuurlijk in hun enthousiasme vaak meteen bovenop me. Dan zeg ik: ‘Ik ben nu vrij, als je vragen hebt dan kun je naar Floortje of Sietske (persoonlijke begeleiders, red.) gaan. Na een jaar is dat er inmiddels gelukkig wel redelijk ingebakken bij ze, maar toch moet ik het af en toe nog herhalen. Natuurlijk is het onvermijdelijk dat werk en privé soms door elkaar lopen. Dan willen we bijvoorbeeld als gezin met z'n viertjes barbecueën en willen de huisgenoten dat opeens ook. Ach, dan skippen ze hun lasagne voor een keer en wordt het gewoon barbecue voor iedereen. Dat moet soms kunnen.”
Geoliede machine
Huisgenoten Amos, Anja, Kristian, Johanna, Lianne, Kars, Sander, Wim en Ron gaan overdag naar de dagbesteding in de buurt. Ze werken op een boerderij of in een lunchroom. Op woensdag is iedereen vrij. Dan is er ruimte voor bijvoorbeeld uitstapjes, maar ook praktische zaken zoals een tandartsbezoekje of het kopen van nieuwe kleding. Sandra: “De diversiteit maakt het zo leuk, geen dag is hetzelfde.” Het huis loopt als een geoliede machine. Tjeerd en Sandra worden dagelijks ondersteund door een team van persoonlijk begeleiders, een schoonmaakhulp en indien nodig externe hulpverleners zoals een orthopedagoog. Ook wordt de zelfstandigheid van de huisgenoten gestimuleerd. In principe zijn ze zelf verantwoordelijk voor hun eigen kamer. Daarnaast hebben ze een eigen dag waarop ze zelf hun was kunnen doen en zijn er ‘douchedagen’. Wanneer wie wat doet: dat regelen de negen huisgenoten in principe onderling. Sandra: “Hier zetten we heel erg in op zelfstandigheid. Probeer eerst iets zelf te doen of op te lossen en gebruik je creativiteit. Wij hebben als persoonlijk begeleiders vooral een coachende rol.”
Kennis en expertise
Sandra werkte vijfentwintig jaar lang in een ziekenhuis. De expertise en kennis die ze hieruit meenam, komt goed van pas bij het uitvoeren van het zorgondernemerschap. “Als verpleegkundige zit alle systematiek, zoals continuïteit en coördinatie van zorg, er bij mij ingebakken. Dit is uiteraard ook heel belangrijk in de gehandicaptenzorg, dan wel in het Thomashuis. Met name methodisch werken proberen we hier goed te integreren, bijvoorbeeld eenduidig reageren op bepaald gedrag van een huisgenoot. Ook andere dingen die ik in het ziekenhuis heb geleerd, kunnen hier toegepast worden. Denk hierbij aan analytisch denken, het voeren van moeilijke gesprekken of het signaleren van bepaalde problemen.”
Ze vervolgt: “Mijn speerpunten in het ziekenhuis waren ‘werken in kleinere teams’ en een ‘maatjessysteem’. Bij dat laatste start je samen de zorg op en kun je elkaar goed helpen en ondersteunen. Dat werkt hier in het Thomashuis eigenlijk precies hetzelfde. Als je samen in een dienst staat en een huisgenoot zit niet lekker in zijn vel, kun je als begeleider rustig de tijd nemen om een praatje te maken en te kijken wat diegene nodig heeft. Zonder dat je het idee hebt dat er nog heel veel klusjes op je liggen te wachten, want je hebt immers een maatje. Ook de kleine teams werken hier heel fijn. Je kunt makkelijker dingen met elkaar bespreken en snel schakelen als dat nodig is.”
Persoonlijke behoeftes
Het is naar eigen zeggen gelukt om de visie die ze vooraf voor ogen hadden, persoonsgerichtere
zorg, te realiseren. Tjeerd: “We voeren elk jaar samen met onze huisgenoten Goed-Leven-
Gesprekken. Hierin stemmen we samen af wat de behoeftes en wensen zijn, hoe we dit gaan invullen en welke ondersteuning nodig is. Wij kijken hierbij echt naar de persoon zelf. Wat vindt hij of zij belangrijk en wat heeft diegene nodig? Sandra: “Dat kunnen grote dingen zijn, maar soms juist hele kleine. Zo hebben we een bewoonster die niet kan lezen, maar dat wel heel graag zou willen. Ze gebruikt nu WhatsApp door middel van spraakberichten, maar wil de berichten graag kunnen typen. Daar zetten we dan natuurlijk op in. Of een ander die heel graag een poezenschilderij wilde maken met primaire kleuren. Die krijgt dan op de verjaardag een groot doek en tubes verf. Daarnaast zijn er evaluatiegesprekken met de wettelijk vertegenwoordigers en ons begeleidend team. Samen bepalen we de inhoud van het ondersteuningsplan en werken we aan ontwikkeling van onze huisgenoten.”
Vakantie
Tjeerd en Sandra zijn allebei fulltime als zorgondernemers met het Thomashuis bezig. Naast het fysieke werk, is dat onder meer met scholing, het schrijven van zorgplannen, het maken van roosters en bijvoorbeeld de administratie. Tjeerd: “Toch voelt het geen dag als werken, maar meer als een passie. We genieten ieder moment van wat we hebben opgebouwd én nog aan het opbouwen zijn. Doordat we zo’n hecht team vormen met de persoonlijk begeleiders, is er gewoon ruimte voor vakanties. Zo zijn we net terug uit Spanje. We kunnen dan alles met een gerust hart achterlaten, het team is namelijk enorm zelfsturend. En soms plannen we een weekend weg, zoals binnenkort naar een camping hier niet ver vandaan.” Lachend: “Dan komen de huisgenoten gewoon gezellig langs. Ze hebben het er al weken over. En dat is precies waar het voor ons als zorgondernemers om draait: met z’n allen genieten van alle dingen in het leven. Daar doe je het elke dag weer voor.”
Tekst: Jelly Tjeerdsma I Foto's: Stijn Peperkamp
NU'91